Cây cỏ gà

Đặc điểm thực vật

Cỏ gà, còn được gọi là cỏ chỉ, cỏ ống, hay cỏ Bermuda, có tên khoa học là Cynodon dactylon. Đây là một loài thực vật lưu niên thuộc họ Hòa thảo, có khả năng mọc hoang dã hoặc được trồng ở những vùng có khí hậu ấm áp trên khắp thế giới. Người ta cho rằng cỏ gà có nguồn gốc từ châu Phi hoặc châu Á.

• Tên khoa học:  Cynodon dactylon ( L.) Pers.
• Họ: lúa – Poaceae
• Tên khác: cỏ ống, cỏ chỉ, hành ngu chi.
• Bộ (ordo): Poales
• Chi (genus): Cynodon
• Giới (regnum): Plantae
• Loài (species): C. dactylon
• Phân họ (subfamilia): Chloridoideae
• Bộ phận dùng: thân rễ hoặc toàn cây – Rhizoma et Herba Cynodi.
• Thành phần hóa học: thân rễ Cỏ gà chứa một chất kết tinh ( cynodin), có thể là asparagin, còn có tinh bột, đường, các muối kali. Trong đó có Vitamin C ( 64mg/100g lá tươi).
• Công dụng: được chỉ định dùng trị: các bệnh nhiễm trùng và sốt rét, các trường hợp rối loạn tiết niệu, viêm thận và bàng quang, vàng da, sỏi thận, sỏi gan, sỏi mật, thấp khớp, thống phong, phụ nữ kinh nguyệt không đều, trẻ em sốt cao, tiểu ít hay bí đái, viêm mô tế bào, rắn cắn.

Cây cỏ gà, còn được gọi là Bermuda grass (danh pháp khoa học: Cynodon dactylon), là một loại cỏ phổ biến trong nhiều vùng khí hậu ấm áp. Dưới đây là một số thông tin chi tiết về cây cỏ gà:

• Hình dáng: Cỏ gà là một loại cỏ thấp, thường chỉ cao khoảng 15-30 cm, nhưng có thể mọc dài hơn nếu không bị cắt tỉa. Lá cỏ nhỏ, mảnh và có màu xanh đậm.
• Rễ: Hệ thống rễ của cỏ gà rất mạnh mẽ, có khả năng phát triển sâu và rộng, giúp cỏ dễ dàng chịu đựng hạn hán và các điều kiện đất kém.
• Sinh trưởng: Cỏ gà có tốc độ sinh trưởng nhanh và khả năng lan rộng mạnh mẽ nhờ vào các thân bò ngầm và thân bò trên mặt đất.

Cây cỏ gà là vị thuốc nam đa năng với nhiều công dụng chữa bệnh: Theo Y học cổ truyền, cỏ gà có vị ngọt, hơi đắng, tính bình. Quy vào kinh Can, Thận.

Thành phần hóa học:

• Cỏ gà chứa nhiều vitamin, khoáng chất như kali, canxi, sắt, magiê, phốt pho, vitamin A, B1, B2, C…
• Ngoài ra, còn có các hợp chất có hoạt tính sinh học như flavonoid, saponin, alkaloid…

Công dụng:

• Lợi tiểu, thanh nhiệt, giải độc: Cỏ gà được sử dụng phổ biến để điều trị các bệnh về đường tiết niệu như sỏi thận, sỏi bàng quang, viêm đường tiết niệu, bí tiểu, phù nề…
• Hỗ trợ tiêu hóa: Cỏ gà có tác dụng nhuận tràng, giúp tiêu hóa thức ăn tốt hơn, cải thiện các triệu chứng khó tiêu, đầy bụng, táo bón.
• Cầm máu, liền sẹo: Cỏ gà có tác dụng cầm máu, giúp nhanh liền sẹo, thường được dùng để điều trị các trường hợp chảy máu cam, vết thương hở, loét dạ dày tá tràng.
• Chữa ho, cảm cúm: Cỏ gà có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm, giúp giảm ho, long đờm, trị cảm cúm, sổ mũi.
• Hỗ trợ điều trị bệnh gout: Cỏ gà giúp đào thải axit uric ra khỏi cơ thể, giảm các triệu chứng đau nhức do bệnh gout gây ra.
• Giảm viêm khớp: Cỏ gà có tác dụng chống viêm, giảm đau, giúp cải thiện tình trạng viêm khớp, đau nhức xương khớp.
• Làm đẹp da: Nước ép cỏ gà có thể sử dụng để rửa mặt giúp thanh nhiệt, ngừa mụn, làm sáng da.

Cách dùng:

• Sắc uống: Lấy 20-30g cỏ gà khô sắc với 500ml – 1 lít nước, đun sôi khoảng 15-20 phút, chia nhỏ uống trong ngày.
• Hãm trà: Lấy 10-15g cỏ gà khô hãm với nước nóng như hãm trà thông thường, có thể thêm mật ong cho dễ uống.
• Nước ép: Rửa sạch cỏ gà tươi, xay nhuyễn, lọc lấy nước, có thể thêm chút mật ong cho dễ uống.
• Dùng ngoài: Giã nát cỏ gà tươi đắp lên vết thương, vết loét để sát trùng, cầm máu, hỗ trợ liền sẹo.

Ở Vân Nam Trung Quốc, thân rễ và toàn cây dùng trị phong thấp đau xương, bán thân bất toại, tứ chi tê liệt, cảm nhiễm đường hô hấp trên, viêm  gan, lỵ, cảm nhiễm hệ tiết niệu, chảy máu mũi, khạc ra máu, đi ngoài ra máu, cước khí thủy thũng. Dùng ngoài trị ngoại thương xuất huyết, gãy xương, mụn nhọt sưng lổ và loét chi dưới.

Sử dụng cây cỏ gà dại

Cỏ gà dại thường được sử dụng trong nhiều mục đích khác nhau nhờ vào khả năng chịu đựng tốt và sinh trưởng mạnh mẽ:

• Làm cỏ sân vườn: Cỏ gà dại thường được dùng để làm cỏ cho các sân vườn, sân golf, và công viên do khả năng chịu giẫm đạp tốt.
• Chăn nuôi: Ở một số nơi, cỏ gà dại được sử dụng làm thức ăn cho gia súc vì nó có giá trị dinh dưỡng cao.
• Phủ xanh và chống xói mòn: Nhờ vào hệ thống rễ mạnh mẽ, cỏ gà dại thường được dùng để phủ xanh các khu đất trống và chống xói mòn đất.

Mặc dù cỏ gà dại có nhiều lợi ích, nhưng cần phải kiểm soát chặt chẽ để tránh việc nó trở thành loài cỏ dại gây hại trong vườn hoặc ruộng.

Cách trồng cỏ gà

Cỏ gà là loại cỏ dễ trồng và ít tốn công chăm sóc, thích hợp cho nhiều loại đất và khí hậu khác nhau. Dưới đây là hướng dẫn cách trồng cỏ gà:

Chuẩn bị:

• Hạt giống: Có thể mua hạt giống cỏ gà tại các cửa hàng bán vật tư nông nghiệp. Nên chọn hạt giống mới, có tỷ lệ nảy mầm cao.
• Đất trồng: Cỏ gà có thể trồng được trên nhiều loại đất khác nhau, nhưng tốt nhất là đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt.
• Dụng cụ: Cày, cuốc, bừa, bình tưới nước,…

Cách trồng:

1. Gieo hạt:

• Cải tạo đất: Bừa kỹ đất, loại bỏ cỏ dại, đá sỏi và san phẳng mặt đất.
• Bón lót: Bón lót cho đất bằng phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ vi sinh.
• Gieo hạt: Gieo hạt cỏ gà đều trên mặt đất với mật độ 15-20g/m².
• Phủ đất: Phủ một lớp đất mỏng lên hạt giống sau khi gieo.
• Tưới nước: Tưới nước nhẹ nhàng cho hạt giống sau khi gieo.

2. Chăm sóc:

• Tưới nước: Tưới nước thường xuyên cho cỏ gà, đặc biệt là trong giai đoạn đầu khi hạt mới nảy mầm.
• Bón phân: Bón phân thúc định kỳ 2-3 tháng/lần bằng phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ vi sinh.
• Cắt cỏ: Cắt cỏ thường xuyên để giữ cho cỏ gà phát triển đều và đẹp.
• Phòng trừ sâu bệnh: Theo dõi và phòng trừ kịp thời các loại sâu bệnh hại cỏ gà.

Lưu ý:

• Cỏ gà ưa sáng, do vậy nên trồng ở nơi có đủ ánh nắng mặt trời.
• Cỏ gà chịu hạn tốt, tuy nhiên cần tưới nước đầy đủ để cỏ phát triển tốt nhất.
• Cỏ gà có khả năng cạnh tranh tốt với các loại cỏ dại khác, do vậy ít cần phải làm cỏ.

Thời gian thu hoạch: Cỏ gà có thể thu hoạch sau 40-60 ngày sau khi gieo hạt. Cỏ gà thường được thu hoạch để làm thức ăn chăn nuôi hoặc để sử dụng cho các mục đích khác như làm thảm cỏ, làm thuốc,…

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm một số phương pháp trồng cỏ gà khác như:

• Trồng bằng cành: Cắt cành cỏ gà khỏe mạnh, dài khoảng 10-15cm, cắm vào đất ẩm và tưới nước thường xuyên cho đến khi cành ra rễ và phát triển thành cây mới.
• Trồng bằng thảm cỏ: Mua thảm cỏ gà đã được trồng sẵn và trải lên mặt đất, sau đó tưới nước để giữ ẩm cho thảm cỏ.

Nhân giống cỏ gà

Cỏ gà có thể được nhân giống bằng hai phương pháp chính: gieo hạt và trồng bằng cành.

1. Gieo hạt:

• Ưu điểm: Dễ thực hiện, chi phí thấp, có thể trồng trên diện tích rộng.
• Nhược điểm: Mất thời gian để hạt nảy mầm và phát triển thành cây.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị hạt giống, đất trồng và dụng cụ như hướng dẫn ở phần trên.
• Gieo hạt giống cỏ gà đều trên mặt đất với mật độ 15-20g/m².
• Phủ một lớp đất mỏng lên hạt giống sau khi gieo.
• Tưới nước nhẹ nhàng cho hạt giống sau khi gieo.
• Chăm sóc cỏ gà theo hướng dẫn ở phần trên.

2. Trồng bằng cành:

• Ưu điểm: Nhanh chóng có cây mới, cỏ phát triển nhanh hơn so với gieo hạt.
• Nhược điểm: Cần có nguồn cành giống khỏe mạnh.

Cách thực hiện:

• Cắt cành cỏ gà khỏe mạnh, dài khoảng 10-15cm.
• Loại bỏ lá ở phần gốc cành.
• Nhúng cành vào dung dịch kích thích rễ (nếu có).
• Cắm cành vào đất ẩm và ấn nhẹ xung quanh gốc cành.
• Tưới nước thường xuyên cho cành cho đến khi cành ra rễ và phát triển thành cây mới.
• Chăm sóc cỏ gà theo hướng dẫn ở phần trên.

Chăm sóc cây cỏ gà

Cỏ gà vàng lá có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

1. Thiếu nước: Cỏ gà là loại cây ưa ẩm, do vậy nếu thiếu nước, lá cỏ sẽ vàng úa và dần dần héo khô.

2. Thiếu dinh dưỡng: Cỏ gà cần được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng để phát triển tốt. Nếu thiếu dinh dưỡng, lá cỏ sẽ vàng nhạt, kém sức sống.

3. Bệnh hại: Cỏ gà có thể bị một số loại bệnh gây hại cho lá, khiến lá vàng úa và rụng.

4. Nấm bệnh: Nấm bệnh tấn công rễ và thân cây cỏ gà, khiến lá vàng úa và héo úa.

5. Côn trùng gây hại: Một số loại côn trùng như rệp, sâu ăn lá có thể tấn công cỏ gà, khiến lá bị vàng úa và rụng.

6. Do tác động của môi trường: Cỏ gà có thể bị vàng lá do tác động của các yếu tố môi trường như sương muối, gió lạnh, hoặc do sử dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ không đúng cách.

Cách khắc phục:

• Tưới nước đầy đủ: Tưới nước thường xuyên cho cỏ gà, đặc biệt là trong mùa khô.
• Bón phân: Bón phân định kỳ cho cỏ gà để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng.
• Phòng trừ sâu bệnh: Sử dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại cỏ gà một cách hiệu quả.
• Trị nấm bệnh: Sử dụng các loại thuốc trị nấm bệnh phù hợp để điều trị cho cỏ gà.
• Cắt tỉa: Cắt tỉa những lá cỏ bị vàng úa để tạo điều kiện cho những lá mới phát triển.
• Thay đổi môi trường: Nếu nguyên nhân khiến cỏ gà vàng lá là do tác động của môi trường, bạn cần có biện pháp thay đổi môi trường sống cho cỏ gà. Ví dụ bị bóng của cây to che khuất ánh sáng mặt trời thì nên tìm cách loại bỏ bóng và để ánh sáng chiếu vào chỗ có cây cỏ gà.

Bài thuốc chữa ho gà:

Cỏ gà 12g, bọ mắm 20g, lá dâu tằm, lá liễu,cam thảo nam, lá chanh, lá tre gai, măng vòi tre, bạc hà, mỗi vị 12g; gừng tươi 8g. Tất cả rửa sạch, thái nhỏ, phơi héo sao vàng. Sắc với 3 bát nước còn một bát. Người lớn uống mỗi ngày một thang, trẻ em 2 ngày 1 thang.

Lưu ý các bài thuốc dân gian được giới thiệu trong bài viết này được chép lại từ các sách y học cổ truyền. KHÔNG ĐƯỢC TỰ Ý SỬ DỤNG KHI CHƯA CÓ Ý KIẾN CỦA BÁC SỸ hoặc các chuyên gia y học. Chúng tôi không chịu bất kỳ trách nhiệm gì nếu các bạn tự ý làm theo.