Cây râu mèo

RÂU MÈO

* Tên khoa  học:  Siegesbeckia orientalis( Lour.)
* Họ cúc – Asteraceae.
* Tên khác:  cây bông bạc
* Bộ phận dùng: Phần thân lá trên mặt đất của cây được phơi hoặc sấy khô ( Folium Orthosiphonis).
* Thành phần hóa học: Trong cây râu mèo có một glucozit đắng gọi là Orthosiphonin, ít tan trong rượu, tan nhiều trong nước.Ngoài ra còn một ít tinh dầu, một ít chất béo, tannin (5 – 6 %), đường và một tỷ lệ khá
cao muối vô cơ trong đó chủ yếu là muối Kali. Có tác giả nói còn lấy được một chất saponin tritecpenic, gọi là sapophonin. Chất này thủy phân sẽ được sapogenin, arabinoza và hexoza. Nhưng gần đây có người không công nhận chất này.
* Công dụng: Làm thuốc lợi tiểu trong điều trị bệnh viêm thận cấp và mãn, viêm bàng quang, sỏi thận, sỏi mật, tê thấp, phù thũng, viêm gan. Theo tài liệu Ấn Độ coi dịch hãm lá râu mèo là thuốc điều trị đặc hiệu các bệnh thận và bàng quang, ngoài ra còn điều trị bệnh thấp khớp và bệnh gút.

KỸ THUẬT TRỒNG TRỌT
1. Trọn vùng trồng
Đất trồng cây râu mèo không đòi hỏi khắt khe. Đất thịt nhẹ có nhiều  mùn, tầng canh tác dày là tốt nhất, độ PH từ 5,5 – 7,0. Độ cao từ 10 – 600m so với mực nước biển. Nhiệt độ thích hợp từ 20 – 30 oC, độ ẩm 80 – 90% , là cây ưa ẩm và ưa sáng. Đất kém cây sinh trưởng và phát triển nhưng năng suất thấp hơn.
2. Giống và kỹ thuật làm giống
Có 2 phương pháp nhân giống : vô tính và hữu tính
Phương pháp nhân giống vô tính ( giâm cành) cho hiệu suất nhân giống cao, dễ áp dụng, do đó trong thực tế sử dụng phương pháp này là chủ yếu.
3. Thời vụ trồng
Có thể trồng quanh năm nhưng tốt nhất là vào mùa xuân từ tháng 2 -4 hàng năm với các tỉnh phía bắc và vào đầu mùa mưa với các tỉnh miền nam.
4. Kỹ thuật làm đất
Đất được cày sâu 25 – 30 cm, để ải, bừa kỹ, làm nhỏ đất, nhặt sạch cỏ dại, chia luống 1,0 – 1,2m bón toàn bộ phân lót, lên luống cao 20 – 25cm, luống rộng 70 – 80 cm, rãnh rộng 30 – 40cm, độ dài tùy thuộc ruộng trồng.
5. Mật độ và khoảng cách trồng
Khoảng cách trồng 20 x 40 cm. Mật độ 125.000 cây/ha
6. Kỹ thuật trồng và chăm sóc.
Kỹ thuật trồng
Trồng cây giống đủ tiêu chuẩn theo mật độ xác định. Sau  khi trồng, tưới và giữ ẩm để cây nhanh bén rễ.
Từ khi trồng đến khi cây ra rễ ( hoặc ra lá mới sau khi thu hoạch các lứa) 7 – 10 ngày, độ ẩm thường xuyên
đạt 80% ( mỗi ngày tưới 1 lần), trong thời gian này loại bỏ những cây chết, dị dạng, bị sâu bệnh, dặm cây mới.
Chăm sóc
Khi râu mèo vào giai đoạn phát triển mạnh ( thường sau trồng hoặc cắt dược liệu 45 – 60 ngày) luôn giữ ẩm
50 -60 % . Trước khi bón thúc kết hợp làm cỏ, xới xáo nếu không đủ  ẩm phải tưới  bổ sung. Khi cây bắt đầu
ra hoa có  thể thu hoạch.
Phòng trừ sâu bệnh
Cây râu mèo hầu như không bị loại sâu bệnh nào gây hại đáng kể.
Chế độ luân canh: Nên luân canh với cây trồng như lúa trạch tả… hoặc cây trồng cạn họ đậu như:
đậu tương, điền thanh…
7.Thu hoạch và sơ chế
Thu hoạch: Thu hoạch vào thời điểm trước khi cây nở hoa. Mỗi năm cho thu hoạch 2 – 3 lứa cắt
( lứa đầu tiên thu sau khi trồng 2,5 – 3,0 tháng). Sau 2 – 3 năm nên trồng cây mới để năng suất cao hơn.
Sơ chế: Cắt toàn bộ thân lá cách gốc ít nhất 20 – 25 cm, cắt ngắn từ 2 – 3 cm, phơi hoặc sấy khô đến khi bẻ cuộng thấy dòn là chon gay vào túi lilon.

+) Bài thuốc thông tiểu tiện dùng trong bệnh sỏi thận, sỏi túi mật, sốt ban, cúm, tê thấp, phù:
Liều dùng 5 – 6 g pha với nửa lít nước. chia 2 lần uống trong ngày, trước khi ăn cơm 15 – 30 phút. Uống nóng, thường uống luôn trong 8 ngày, lại nghỉ 2 – 4 ngày. Có thể dùng cao  lỏng 2 – 5 gam.